اخبار

آزمایش پروستات

آزمایش پروستات

تاریخ انتشار : ١٣٩٩/٠٢/١١

منبع انتشار :

آنچه لازم است درباره ی تست PSAبدانیم.

آزمــایش پروستــات:

PSA نوعی گلیكوپروتئین است كه علاوه بر پروستات بصورت جزئی در بافت های دیگر بدن مانند پستان، غدد شیری پستان و غدد فوق كلیه نیز ترشح میشود، گرچه عمده ترشح PSA از بافت های پروستات بوده و وابسته به هورمون های اندروژن ( مردانه ) است.

در خون مردان مقدار کمی PSA وجود دارد. افزایش مقدار PSA ممکن است نشان دهنده ی مشکلی در غده پروستات باشد، اما الزاما به منظور سرطان پروستات نیست.

ترشح آن با بلوغ شروع شده و با قطع اندروژن متوقف می شود. وظیفه ی این آنزیم، مایع كردن لخته منی و كمک به باروری بوده و به ٢ شكل آزاد (Free) و باند شده، با سایر پروتئین‌های خون (complex) در گردش خون وجود دارد.

مقدار نرمال PSA

میزان PSA موجود در خون با واحد نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) بیان میشود و بسته به سن، نژاد و حجم پروستات متفاوت است. جدول زیر بطور تقریبی مقدار طبیعی PSA در هر سن را بیان میكند. گرچه بطور كلی، مقدار طبیعی PSA را كمتر از ng/ml ٤ در نظر میگیرند.

  • مردان تا سن ٥٠ سال<3ng/ml

  • مردان تا سن ٦٠سال<4ng/ml

  • مردان تا سن ٧٠ سال و بیشتر<5ng/ml

  • افزایش PSA لزوما به معنای سرطان پروستات نیست و عوامل محیطی و سایر بیماری های پروستات، نظیر پروستاتیت یا التهاب پروستات نیز میتوانند بر میزان PSA خون تأثیر بگذارند.

    طبق تحقیقات ٨٠٪ افزایش PSA، در فاصله ی ng/ml ١٠-٤ بوده و از طرفی عمده ترین دلیل افزایش PSA در این فاصله، بزرگی پروستات (BPH) است و نه سرطان پروستات (Prostate Cancer)

  • چه چیزی می تواند مقدار PSA خون را افزایش دهد؟

    در واقع هر گونه دستكاری پروستات، درمان های تهاجمی، پروستاتیت، عفونت پروستات، نمونه برداری و بیوپسی از پروستات، احتباس ادراری و سونداژ، بزرگی خوش خیم پروستات و سرطان، میزان PSA را افزایش می دهد.

    معاینه ركتال (مقعدی) پروستات، باعث افزایش قابل توجه PSA نشده و منجر به اشكال در تشخیص نمی شود. فعالیت شدید فیزیكی، نزدیكی و انزال، منجر به افزایش میزان PSA به مدت ٤٨ ساعت میشوند و بهتر است آزمایش پروستات بعد از این زمان انجام شود.

    همچنین در بیمارانی كه به علت احتباس ادراری سونداژ شده‌اند بهتر است آزمایش پروستات پس از ٣ روز و ترجیحا پس از گذشت ١ هفته انجام شود. چاقی، داروهای استاتینی، درمان های هورمونی، رادیوتراپی و جراحی پروستات ، PSA را كم می كنند.

    هم چنین داروی فیناستراید با دوز ٥ میلی گرم روزانه، باعث نصف شدن عدد PSA طی مدت ٦ ماه پس از مصرف آن میشود. نمونه برداری از پروستات نیز باعث افزایش PSA تا ٦ هفته پس از آن میشود.

    چه مواقعی باید آزمایش پروستات را انجام داد؟

    بهتر است تمامی آقایان از ٥٠ سالگی به بعد، به صورت منظم و سالیانه تحت بررسی آزمایش پروستات قرار بگیرند. در آقایانی كه سابقه ی فامیلی سرطان پروستات وجود دارد (وجود سرطان پروستات در پدر بزرگ، پدر و یا برادر بیمار)، انجام آزمایش پروستات از ٤٥ سالگی می باشد.

    آزمایش خون

    در صورتیكه شخص دارای مقادیر بالاتر PSA نسبت به سن باشد و یا میزان افزایش سالیانه PSA بیش از ٠/٧٥ نانوگرم باشد، در صورت رد افزایش PSA بخاطر دلایل ذكر شده، بیمار كاندید نمونه برداری از پروستات میشود.

    در بیماران با سابقه نمونه برداری قبلی و یا هر گونه ابهام در تشخیص، بهتر است قبل از انجام نمونه برداری، MRI از پروستات جهت تشخیص نواحی مشكوک انجام شود.

    هم چنین از میزان نسبت PSA آزاد ‏(Free PSA) به مقادیر كلی PSA، جهت حدس زدن احتمال بدخیمی پروستات بهره گرفته میشود، بطوریكه در مقادیر PSA بین ng/ml ١٠-٤، اگر میزان PSA آزاد به PSA كلی، كمتر از ١٠٪ باشد به نفع بدخیمی پروستات و اگر مقادیر بیش از ٢٥٪ به نفع بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) و یا التهاب پروستات ‏(Prostatit) می باشد.

    نمونه برداری از پروستات تحت گاید سونوگرافی، به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری شدن بوده و تحت بی حسی موضعی قابل انجام است.