یکی از سوالات متداول درباره ویروس کرونا این است که برای تشخیص آن چه آزمایشهایی توسط آزمایشگاه انجام میشود؟
تشخیص بیماری کووید19 (CoVID-19) بر دو اصل مبتنی است، یکی مشاهدات بالینی که توسط پزشکان با انجام معاینات بالینی و مشاهده نتایج CT میباشد و دیگری انجام بررسیهای آزمایشگاهی است.
تشخیص بیماری کووید19 مبتنی بر انجام آزمایشات آزمایشگاهی که عمدتاً با انجام آزمایشهای برپایه rRT-PCR است، که میبایستی دارای اختصاصیت و حساسیت کافی در افتراق انواع ویروسهای بیماریزای دیگر با علایم بالینی و تظاهرات بیماری مشترک با کووید19، باشد.
بیماران مبتلا به کووید19 ،دارای یکسری تغییرات آزمایشگاهی در پارامترهای خونی خود نیز هستند. ولیکن این تغییرات به هیچ وجه بعنوان تاییدیه و یا رد ابتلاء به بیماری کووید19 نمیباشد و قویاً استفاده از این آزمایشهای روتین جهت غربالگری بیماری کووید19 از سوی مراکز درمانی و مرجع رد میشود.
این تغییرات آزمایشگاهی بطور مثال شامل لکوپنی و لنفوپنی که از موراد گزارش شده در بررسی شمارش سلولهای خونی (CBC) است، اگرچه که شایع ترین تظاهر آن لنفوپنی (درحدود 80% موارد) میباشد، افزایش سطح سرمی آنزیم LDH و D-dimer (درحدود 40% موارد) یا مثبتشدن آزمایش CRP (درحدود 60% موارد) و یا کاهش سطح آلبومین سرم میباشد که در این بیماران گزارش شده است که تغییرات اشارهشده در پیگری روند بهبود بیماران (Monitoring) میتوانند کمککننده باشند.
همچنین طبق توصیه مراجع تشخیصی بیماریهای عفونی یکسری از این پارامترهای خونی می توانند بعنوان baseline در بیماران کووید19 لحاظ میگردند که شامل D-dimer, PT, PTT, fibrinogen, ferritin, LDH, troponin, CPK و شمارش سلولهای خونی (CBC) میباشند.
در آزمایشهای ملکولی که طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) بعنوان آزمایشهای غربالگری در بیماری کووید19 شناخته میشوند، بطور معمول هدف و مکانهای خاصی از ژنوم ویروس از جمله (Orf) Open reading frame، ژنهای Envelop و Nucleocapsid ویروسی و یا RNA-dependent RNA polymerase مورد بررسی قرار میگیرند.
جمعآوری نمونهها برای آزمایش SARS-CoV-2 از مجاری تنفسی فوقانی (سواب بینی-حلقی و دهانی-حلقی) و در صورت امکان دستگاه تنفسی تحتانی (خلط ، آسپیراسیون تراشه یا لاواژ برونکوآلوئولار) توصیه میشود.
کار با نمونه برای آزمایشهای ملکولی نظیر تعیین توالی یا تستهای PCR نیاز به امکانات حفاظتی در سطح BSL-2 یا معادل آن را دارد. آزمایش تخصصی ملکولی میبایستی توسط یک آزمایشگاه واجد شرایط و مورد تایید نهادهای ذیصلاح انجام شود و نتیجه آزمایش مثبت برای SARS-CoV-2، تشخیص کووید19 تأیید میکند.
در مناطقی که کووید۱۹ انتشار دارد، اگر آزمایش اولیه منفی باشد اما شک به کووید19 همچنان وجود داشته باشد، سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند كه مجددا نمونهگیری تکرار و آزمایش از چندین قسمت دستگاه تنفسی انجام شود. تعدادی از مهمترین عواملی که میتوانند منجر به نتیجه منفی در یک فرد آلوده شوند، به این شرح هستند:
- کیفیت پایین یا مقدار اندک نمونه. برای بررسی کیفیت اسید نوکلئیک توصیه می شود که یک ژن انسانی به طور همزمان به عنوان کنترل روی نمونه تست شود.
- جمع آوری نمونه خیلی زود یا خیلی دیر در سیر بیماری
- نگهداری یا حمل و نقل نادرست نمونه
- دلایل فنی حین انجام مراحل کاری و تجهیزات آزمایشگاهی